Kennisfestival Sprong Voorwaarts

26 maart 2021Leestijd : 3 minuten

Op 25 maart vond het Sprong Voorwaarts Kennisfestival plaats: een online middag vol interessante interviews, nieuwe inzichten, praktische tools en natuurlijk een boeiende keynote. Allemaal rondom toekomstgericht onderwijs. Dan waren er nog 7 workshops, deels verzorgd door professionals van de HAN.

Twee studenten van de master ontwerpen van eigentijds leren staan met elkaar te praten terwijl ze allebei een schrift vasthouden

Sprong Voorwaarts is een anders georganiseerd netwerk van onderwijsmensen. Het richt zich met verschillende kennislabs op toekomstgericht onderwijs. Binnen die labs werken opleiders, onderzoekers, leraren en schoolleiders samen aan 4 domeinen: anders zijn, anders doen, anders organiseren en anders sturen. De opbrengsten, inzichten en ervaringen delen ze niet alleen via het Kennisfestival, maar ook via de website van Sprong Voorwaarts.

Anders doen. Leren verandert. In kennislabs werken naar anders leren.

Hoe werkt dat nou, in zon kennislab? Die vraag stelt HAN-lector Helma Oolbekkink, kernlid van Sprong Voorwaarts en mede-organisator van het festival. Het antwoord komt van kennisregisseur Maud Ras (HAN) en kennislab-lid Anke van den Bercken (Stedelijk College Eindhoven). Ze vertellen dat ze instapten om mee te denken, om zich te verdiepen en te verbreden. Om zich professioneel te ontwikkelen, maar ook persoonlijk. Hoe hun netwerk groeide, hoe ze de nieuwe kennis meteen konden inzetten in hun werk, hoe dat gewaardeerd werd door hun collegas en weer creativiteit deed opborrelen. Feitelijk zijn ze daarmee het levende bewijs van de oproep die keynote-speaker Pedro de Bruykere even later doet: doe het samen, dan groei je op alle fronten.

Keynote Pedro de Bruykere

De bekende Vlaamse pedagoog en onderzoeker Pedro De Bruykere vertelt in zijn keynote hoe we kunnen zorgen voor een betere doorstroming van onderzoek naar praktijk en vice versa. Het is een inspirerend verhaal over de balans tussen wegblijven van jargon en niet vervallen in jip-en-janneke taal. Over de neiging om good practices te volgen, terwijl je die maar zelden een-op-een kunt overzetten naar je eigen schoolpraktijk. Over significante verschillen, waar onderzoekers heel enthousiast van worden, terwijl de effecten op de werkvloer vaak nauwelijks opvallen.

De Vlaming wijst zijn eigen keynote lachend af als middel voor professionalisering. Van een half uurtje luisteren word je niet veel wijzer, zegt hij. Wat je wél moet doen: samen trajecten uitzetten, waarin je focust op je eigen context, aan de slag gaat met je eigen materiaal, zelf een product ontwerpt, uitprobeert en evalueert. Doe het samen, van de eerste stap tot en met de eindrapportage en observeer elkaar onderweg. Dan heb je niet alleen één van de efficiëntste vormen van professionalisering te pakken, maar ook een van de goedkoopste.

Het 2e deel van de middag is ingeruimd voor workshops, verzorgd vanuit de zes kennislabs:
(1) Didactisch coachen
(2) Ontwikkeling van een lerende organisatie
(3) Professionaliteit van leraren (in opleiding)
(4) Coachen in een innovatieve leeromgeving
(5) Blended learning
(6) Toekomstgericht onderwijs

De workshops praten de deelnemers bij over de nieuwe inzichten die de kennislabs sinds september opdeden, en natuurlijk worden de ontwikkelde praktische tools gepresenteerd en uitgelegd. Om te laten zien wat onderwijsprofessionals binnen Sprong Voorwaarts samen bereiken, lichten we drie workshops kort uit.

Het kennislab Toekomstgericht onderwijs focuste zich op het Leerlab, een stagevariant binnen de HAN. Wat maakt het Leerlab tot een succes voor studenten die interesse hebben in eigentijds onderwijs? Welke rol spelen de aandacht voor zelfsturing, de eigen regie op het leerproces en de coaching van de docent daarbij? En vervolgens: Is een vertaalslag mogelijk naar de curricula van alle (tweedegraads) lerarenopleidingen?

Gluren bij de buren: werkveld en opleidingen die bij elkaar op bezoek gaan om rond te kijken en gastlessen te verzorgen.

In de workshop werden verschillende producten gepresenteerd en toegelicht. Eén daarvan is gluren bij de buren: werkveld en opleidingen die over en weer en onderling bij elkaar op bezoek gaan om rond te kijken of gastlessen te verzorgen. Een ander mooi voorbeeld om eigentijds onderwijs onder de aandacht te brengen: de ontwikkelde menukaart met voor-, hoofd- en nagerechten om op maat een studiedag te organiseren.

In de 21e eeuw beperkt de taak van leraar zich niet tot het stimuleren van de (vak)inhoudelijke ontwikkeling van leerlingen en studenten. Ook hun persoonlijke ontwikkeling telt, omdat die nodig is voor een leven lang leren. Didactisch coachen helpt om te leren leren. Maar ook om je talenten te ontdekken, uitdagingen aan te gaan en door te zetten. Maar hoe vul je die rol van leercoach in? Kennislab Didactisch coachen ontwikkelde een poster met 10 praktische tips: een instrument-ter-inspiratie, waarmee je zó aan de slag kunt.

Het onderwijs verandert. Leraren krijgen bijvoorbeeld een meer coachende rol en zetten meer en meer in op differentiatie. Dat vraagt iets van hun kennis en vaardigheden, maar betekent ook iets voor de professionele identiteit van leraren. Ze kunnen spanning ervaren, tussen de rol die ze gewend zijn en de nieuwe rol die van hen gevraagd wordt. Dat brengt dilemmas, twijfels en onzekerheden met zich mee. Maar ook de kans om verder te komen en (jezelf) verder te vernieuwen. Kennislab Professionaliteit van leraren (in opleiding) ontwikkelde een koffer vol praktische werkvormen om samen in gesprek te gaan over professionele identiteit, zonder te sneuvelen in de abstractie van het thema.

Sprong Voorwaarts start vanaf september opnieuw met een ronde kennislabs, na een vraagarticulatiebijeenkomst met de partners. Helma Oolbekkink: Verder worden weer kennislabs ingericht binnen de HAN om aan themas rond toekomstgericht onderwijs te werken. In het komende jaar zetten we bovendien stappen om het netwerk verder uit te breiden. En op dit moment evalueren we de methodiek van de kennislabs, zodat we die voor het komende schooljaar waar nodig kunnen aanpassen.

Op de website van Sprong Voorwaarts vind je informatie over de kennislabs én over de producten die ze ontwikkeld hebben. Wil je meer weten over Sprong Voorwaarts en/of een bijdrage leveren aan één van de kennislabs? Neem dan contact op met Helma Oolbekkink als je bij de HAN werkt en met projectleider Quinta Kools als je buiten de HAN werkt.