Samen op weg naar inclusief onderwijs en werk

Het iXperium Centre of Expertise Leren met ict van de HAN zet zich met haar activiteiten onder andere in voor het zwaartepunt Sociaal - Fair Health. In design-, data-, ontwikkel- of implementatieteams (kortgezegd: iXperiumteams) werken ze aan vraagstukken uit de praktijk. Multidisciplinaire teams met mensen uit werkveld, opleiding en onderzoek werken aan complexe vraagstukken, waarbij ICT een onderdeel is van de oplossing. Zo zorgen zij voor maatschappelijke impact.

De gedachte achter deze intensieve samenwerking is dat er een gezamenlijke beweging op gang komt. Madeleine legt dit uit: “We willen op een innovatieve manier komen tot duurzame onderwijsinnovaties binnen bijvoorbeeld een school. Het gebeurt regelmatig dat er ‘van bovenaf’ iets wordt bedacht, wat op de werkvloer uitgevoerd moet worden. Dat werkt in de praktijk niet. Wij zoeken juist naar een samenwerking op basis van een vraag van bijvoorbeeld docenten. Als zij zelf gemotiveerd zijn kom je veel verder. Het is natuurlijk wel belangrijk dat ze vanuit hun organisatie tijd krijgen en ruimte om te experimenteren en ‘outside the box’ te denken.”

Hoe ziet zo’n samenwerking met de praktijk eruit? Madeleine: “We hadden bijvoorbeeld een samenwerkingsverband met kinderopvangorganisatie KION. Daar ontstond een vraag rondom de Voorschoolse Educatie. Hoe kun je deze groep peuters taalvaardiger maken? Deze vraag past goed bij onze ambitie om kinderen gelijke kansen te geven. In een designteam zijn we samen met pedagogisch medewerkers aan de slag gegaan om de vraag met elkaar uit te diepen, door bijvoorbeeld te bekijken welke problemen de pedagogisch medewerkers ervaren. Samen maakten we de vraag wat kleiner, gericht op het ontwikkelen van de woordenschat.  

Door kennis uit literatuur, informatie uit het werkveld en van de pedagogisch medewerkers te combineren werd duidelijk dat we een oplossing wilden zoeken in het gebruik van audiovisueel materiaal. Daarbij moest ook de interactie tussen kind en pedagogisch medewerker een belangrijke rol spelen. Uiteindelijk kwamen we na onderzoek en testen uit op een digitale wand met plaatjes, waar knopjes bij zitten die het woord uitspreken en waar fysieke materialen omheen hangen en staan. Kinderen mogen zelf de knopjes bedienen. Medewerkers van KION werkten hier zelf aan en schaafden het bij. De techniek is eigenlijk vrij simpel, maar het is wel een interactieve oplossing geworden.”

Het iXperium werkt aan allerlei andere vraagstukken, binnen het thema Inclusief Onderwijs (en Werk). Een greep uit de voorbeelden:

• Vraagstuk: opleidingen wilden studenten met autisme meer in hun kracht zetten, door ze betere begeleiding te bieden.
  Resultaat: een digitale toolbox was het resultaat van het traject met het iXperiumteam. Maatwerk en eigen regie van de student zijn daarbij het uitgangspunt. Lees meer over ‘Studenten met autisme ondersteunen bij de Leijgraaf’
• Vraagstuk: het werken met mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) vraagt om inlevingsvermogen en goed inspelen op ondersteuningsbehoeftes. Hoe kunnen we zorgmedewerkers en studenten laten ervaren wat deze cliënten ervaren?
  Resultaat: het team ontwikkelde een VR-beleving, als vertrekpunt van een leerarrangement. Lees meer over ‘Omgaan met cliënten met een NAH bij Rijn IJssel en Siza’
• Vraagstuk: studenten hebben een duidelijk beeld nodig van de inhoud van een opleiding en de beroepspraktijk. De introductie van leereenheden bij een zorgopleiding sloot niet goed aan bij de achtergrond en het niveau van studenten. Hoe kunnen we hier visuele ondersteuning voor inzetten?
  Resultaat: het team deed onderzoek en ontwikkelde een prototype van een film. Lees meer over ‘Visualisatie van beroepstaken Rijn IJssel’
• Vraagstuk: opleidingen willen studenten die liever niet reizen, voor wie reizen lastig is, of die in het buitenland stage lopen de mogelijkheid bieden om onderwijs digitaal op afstand te volgen. Met als doel: alle studenten opleiden tot bewuste wereldburgers.
  Resultaat: een uitdaging, waarbij het iXperiumteam de onderwijseenheid internationalisering@home duurzaam wil vormgeven voor het VO en De Onderwijsspecialisten. Lees meer over ‘Internationalisering@home’ 

Madeleine legt uit hoe de iXperiumteams werken: “Door de multidisciplinaire samenstelling van een team kijk je vanuit verschillende perspectieven, ieder met je eigen kennis en expertise naar een vraagstuk. Je koppelt dit aan elkaar en houdt samen ideeën tegen het licht. De werkwijze van de iXperiumteams is bedoeld om ‘transformatief leren’ te stimuleren bij de deelnemers. Zij gaan nieuwe dingen doen met nieuwe middelen, wat vraagt om een diepere manier van leren, waarbij ze routines en onderliggende opvattingen expliciet heroverwegen. Uiteindelijk kan dit doorwerken binnen de organisatie. Dat gaat natuurlijk niet altijd zonder slag of stoot. Het is soms best lastig voor de ‘doeners’ in het team, want wij vinden het goed om stil te staan bij de onderwijskundige vraag achter de vraag. En om de stappen van onderzoekend ontwerpen te doorlopen. We zijn over het algemeen zeker een jaar aan elkaar verbonden. Voor het implementeren van de oplossing is dit meestal te kort.”

De plannen voor de toekomst? Daphne: “We zijn nu bezig om de werkwijze van verschillende soorten iXperiumteams, zoals designteams, ontwikkelteams en implementatieteams, verder te ontwikkelen. We merken dat scholen en het werkveld meer maatwerk nodig hebben. Daarmee delen we onze kennis nog beter met ons netwerk. Binnen de HAN is er veel aandacht voor digi- en datavaardigheid, dat geeft de academies ook ruimte om een iXperiumteam te starten. We hebben dan ook nog volop plannen en staan open voor vraagstukken waarmee we impact kunnen maken.”

Meer weten? Bekijk dan de site van het iXperium. Of neem contact op met Daphne.Ariaens@han.nl of Madeleine.Hulsen@han.nl voor informatie.

Het thema Inclusief onderwijs en werk maakt onderdeel uit van het zwaartepunt Sociaal – Fair Health (en de HAN agenda).