Innovatie is de toekomst: de rol van hogescholen in de regio

Erkan Yalçin werkt sinds ongeveer 10 jaar bij de HAN als docent bij de opleiding Bedrijfskunde. Als docent-onderzoeker is hij betrokken bij het Lectoraat Smart Business. Op 1 september 2023 startte hij met een nieuwe uitdaging: zijn promotieonderzoek ‘Exploring roles for Universities of Applied Sciences in regional innovation ecosystems’ aan de Wageningen Universiteit & Research (WUR). Volgens Erkan kunnen hogescholen een belangrijke rol spelen op het vlak van innovatie in de regio. De potentie en de mogelijke rollen die er zijn, wil hij graag onderzoeken.

Tijdens zijn promotietraject neemt Erkan de wereld van de regionale innovatie-ecosystemen onder de loep. Een innovatie-ecosysteem is een netwerk waarin overheden, ondernemers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en overige maatschappelijke organisaties (de 5 O's) samen werken aan innovatie. In dat web van partijen levert ieder een eigen unieke bijdrage aan (het optimale klimaat voor) innovatie. De rollen van de verschillende actoren zijn niet altijd duidelijk. Voor het Lectoraat Smart Business zijn deze regionale innovatiesystemen bekend terrein, want zij werkten eerder al aan het Regionale Ecosysteem Management Instrument (REMI-project).

Erkan is betrokken geweest bij de voorbereiding van het REMI-project, waarbij met een instrument de regio in kaart gebracht kan worden. “Het belang van het bevorderen van innovatie was al duidelijk, binnen dit project konden innovatie-ecosystemen vooral op regionaal niveau bekeken worden. Wat gebeurt daar? Verschillende actoren werken samen, maar wat is de rol van onderwijsinstellingen hierin? Er wordt steeds meer verwacht dat ze samen met het werkveld een bijdrage leveren. Bovendien is er in de wetenschappelijke literatuur weinig beschikbaar over de rol en bijdrage van hogescholen hierin ten opzichte van bijvoorbeeld universiteiten. Veel potentie wordt nog niet volledig benut. Dit riep allerlei vragen op, een deel daarvan ga ik meenemen in mijn promotieonderzoek”, legt Erkan uit.

In 2022 is door de onafhankelijke commissie 'Positionering Hoger Onderwijs' het rapport 'Focus op professie' gemaakt, waarmee een algemene koers is uitgezet. Er is steeds meer behoefte aan professionals die kennis kunnen omzetten naar de praktijk, om zo bij te dragen aan innovatie. De toekomst van het hbo in het stelsel van Hoger Onderwijs vormt hierbij het vraagstuk. “We hebben te maken met snelle veranderingen in de samenleving. Wij kunnen als hogescholen de verbinding leggen met de praktijk en het mkb bijvoorbeeld goed ondersteunen. Wat hierbij vooral interessant is, is dat hogescholen een grote regionale betrokkenheid hebben. Hogescholen zijn betrokken bij regionaal bestuur, verbonden met beleidsmakers en werken samen met de lokale industrie. Ik kies er dan ook specifiek voor om me te verdiepen in de actor ‘hogescholen binnen het hoger onderwijs’”, zegt Erkan.

Hij denkt dat hogescholen vergeleken met universiteiten andere belangrijke rollen kunnen vervullen, in verband met de sterke regionale inbedding. Denk hierbij ook aan de bijdragen van praktijkgericht onderzoek ten opzichte van wetenschappelijk onderzoek in de regio. De snelle veranderingen in de samenleving vragen namelijk om een snelle vertaalslag van bevindingen uit onderzoeken richting de samenleving, oftewel de werkregio van de HAN.

Erkan: “In de wereld van innovatie-ecosystemen is het niet altijd duidelijk welke interacties een hogeschool heeft met andere actoren, hoe ze het ecosysteem beïnvloeden en welke rol ze hierin hebben. Ik wil vooral naar kennisdeling kijken, maar tijdens het onderzoek kunnen ook nieuwe rollen naar boven komen.”

Voor het promotieonderzoek staat 5 jaar, daarom is het belangrijk om het onderzoek op te delen in overzichtelijke stappen. Op dit moment is Erkan bezig zijn onderzoeksvoorstel te verfijnen voor de commissie van de WUR. In grote lijnen heeft hij zijn promotietraject wel ingedeeld, afbakening is belangrijk en best een uitdaging. Hierbij krijgt hij goede begeleiding.

“Mijn onderwerp is vruchtbaar, maar om iets aan de resultaten te hebben moet je de grenzen kennen van je mogelijkheden. In mijn proefschrift komen een aantal artikelen te staan, waarbij de HAN binnen het onderzoek een casestudy zal zijn. Het is waardevol om te kijken hoe de HAN bijvoorbeeld in de werkgebieden Arnhem, Nijmegen en de Achterhoek acteert. Ik ben van plan tijdens het traject mijn bevindingen te delen en uiteindelijk ook bruikbare beroepsproducten te maken. Zo heeft mijn onderzoek direct meerwaarde. Niet alleen voor het werkveld, maar ook voor de HAN-organisatie, voor collega’s en studenten. Het draagt bij aan goed en up to date onderwijs”, benadrukt Erkan.

Het 1e jaar staat in het teken van het duidelijk formuleren van het onderzoeksvoorstel en het starten van een literatuurstudie. Erkan volgt in die periode ook een aantal cursussen rondom onderzoeksmethoden. Daarna staat voor iedere deelstudie ongeveer 1 jaar. Erkan: “Ik ga vooral kwalitatief onderzoek uitvoeren, dat betekent dat ik veel interviews afneem met interne en externe stakeholders. Gelukkig heb ik door mijn werk bij de HAN een ruim netwerk, dat maakt het waarschijnlijk makkelijker om respondenten te vinden. De uitdaging zit er voor mij in dat ik de onderzoeksinstrumenten goed voorbereid, op basis van gegronde theoretische kaders. Het kan best zijn dat ik in de toekomst ook student-assistenten betrek, die affiniteit hebben met het onderwerp en met onderzoek doen. Hiervoor zal ik een concrete opdracht formuleren die ik als project kan uitzetten binnen onze opleiding.”

Erkan vertelt over zijn beeld van de onderzoeksresultaten: “Mijn verwachting is dat onderwijsinstellingen een belangrijke positie kunnen hebben binnen de innovatie-ecosystemen, door ook andere rollen te vervullen. De potentie is nu nog niet volledig benut. We hebben als hogeschool al wel veel initiatieven lopen, maar is dit de juiste koers? Ik ben hier erg nieuwsgierig naar en gebruik de HAN als best practice. Ik wil graag een model ontwikkelen dat bruikbaar is voor andere hogescholen in Nederland, maar ook in het buitenland. Ook wil ik kijken naar wat deze rol betekent voor andere partijen in het ecosysteem."

"In één van mijn studies bekijk ik ook de interne organisatie. Gebruiken we de juiste middelen om die rollen te vervullen? Wat heb je nodig om iets voor de regio te betekenen, als organisatie? De middelen die een hogeschool inzet, tijd, geld en kennis, zijn die eigenlijk nog passend? In een andere studie wil ik bevindingen van de HAN toetsen bij andere hogescholen en regio’s.”

Hiermee hoopt Erkan een bijdrage te leveren aan de literatuur en de praktijk, waarbij de potentie van hogescholen nog beter wordt benut om innovaties in de regio te bevorderen. “Hopelijk draagt het innovatievermogen van regio’s bij aan een betere wereld, waarin maatschappelijke vraagstukken vanuit de pijlers slim, schoon en sociaal opgelost kunnen worden”, sluit Erkan af.

Promotor: Prof. Dr. Wilfred Dolfsma, hoogleraar en leerstoelgroephouder Business Management & Organisation bij WUR.

Co-promotoren: Dr. Emiel Wubben, universitair hoofddocent Strategisch Management bij WUR en Dr. IR. Maarten van Gils, lector Smart Business en programmamanager Smart Region bij de HAN.

Financier: HAN promotiebeurs.