Gezond werken

Bewegen of uitrusten: hoe laad jij op?

Leestijd : 3 minuten

Bijpraten tijdens een rondje wandelen door het park. De trap nemen. Thuis op de bank ploffen met een goed boek. Allemaal activiteiten die je als werknemer goed kunnen doen. Wat past bij jou, en hoe kun je als werkgever hierin helpen?

Maak het voor je werknemers mogelijk om een leven lang te kúnnen werken en leren, zegt HAN-onderzoeker Velibor Peters. Hij gelooft in een faciliterende rol van leidinggevenden, om een gezonde leefstijl van werknemers te stimuleren. Velibor is hoofddocent en onderzoeker bij de Academie Sport en Bewegen. “Laat het onderwerp 'herstelbehoefte' een vast thema zijn tijdens voortgangsgesprekken. Luister dan vooral naar de behoefte van je medewerkers.” Daar komt meer bij kijken dan alleen het plaatsen van in hoogte verstelbare bureaus, of stoelen die eruitzien als een fiets.

Maak het voor je werknemers mogelijk om een leven lang te kúnnen werken en leren.

Ik zie hier zelden iemand fietsend aan het werk, en mijn collega's kiezen ervoor om achter hun bureau te zitten in plaats van te staan. Waarom eigenlijk, want het kan allemaal wel. De onderzoeker: “Waarschijnlijk omdat ze niet betrokken zijn bij deze interventies.”
Werkt dat eigenlijk wel, fietsen en typen tegelijk, en wat is het nut van staand werken? Wissel je dat dan af met zitten? Hoe vaak? “Dit soort vragen moet je eerst beantwoorden, en daarvoor heb je afstemming met de doelgroep nodig”, legt hij uit.

Ieder z'n herstelbehoefte

Velibor maakt deel uit van het team Health Promotion & Performance Vitaliteit en onderzoekt hoe je groepen werknemers beter kunt laten presteren en met plezier aan het werk kunt houden. In zijn lessen aan studenten van de sportopleidingen staat het belang van een gezonde leefstijl voorop. Zodat ze nu op een gezonde manier kunnen studeren en straks gezond te kunnen werken. Is dat voor deze sportievelingen niet al een uitgemaakte zaak? “Nee hoor,” zegt Velibor. “Meer bewegen is meestal een goed idee, maar niet voor iedereen. Als je de hele dag al beweegt, bijvoorbeeld als ALO-docent of zorgmedewerker, heb je een andere herstelbehoefte. Dan kan het juist fijn zijn om na werktijd met een boek op de bank te ploffen."

Onderzoeker en docent Velibor Peters geeft een interview over gezond werken en welke rol werkgevers daarin hebben.

Wat voor jou een gezonde leefstijl is, heeft veel te maken met het soort werk dat je doet. Heb je veel taken die je emotioneel belasten – als docent of zorgmedewerker – dan is het fijn om na werktijd rust te nemen. Zit je de hele dag achter je laptop – cognitieve belasting - dan is sporten voor, tijdens of na je werk ideaal. “Er is geen one size fits all”, verklapt Velibor.

En daarmee legt hij de vinger op de zere plek. “De stickers met de tekst: ‘Neem ook eens de trap’, die je in onze gebouwen tegenkomt, zijn geen interventie op zich. Zo'n middel kun je wel ondersteunend aan andere interventies inzetten. Bijvoorbeeld als je op andere fysieke plekken of kanalen je medewerkers aanspoort om meer stappen te zetten tijdens werktijd. En als de groep ‘kantoortijgers’ aangeeft dat ze wel meer willen bewegen, maar ze er simpelweg niet aan denken als ze op kantoor zijn."

Stickers met de tekst: ‘Neem ook eens de trap’ zijn geen interventie op zich. Zo'n middel kun je wel ondersteunend aan andere interventies inzetten.

Wat is de rol van werkgevers hierin? Hoe helpt de HAN ons om gezonder te leven en te werken? Of moet een werkgever zich hier helemaal niet mee bemoeien? Het is een grensgebied, schetst Velibor. “Je hebt natuurlijk de Arbowet, waarin regels staan om de gezondheid, veiligheid en het welzijn van werknemers te bevorderen. Dat moet je sowieso doen. Maar als je je werknemers beter wil laten presteren en ze met plezier wil laten werken, dan kun je interventies doen om bijvoorbeeld een gezonde leefstijl te bevorderen. Dat doet de HAN ook: van een serie mindfulness-bijeenkomsten tot health checks, en van verlofregelingen tot diverse sporten met korting.”

Maar, je bent er niet met het aanbieden van activiteiten, legt Velibor uit. “Begin bij de medewerkers zelf, en verdeel ze onder in groepen. Stem per doelgroep af wat hun motivatie is en wat past bij het werk wat ze doen. Dé HAN-medewerker bestaat niet.”
Het onderzoeksteam van de Academie Sport en Bewegen maakt gebruik van technieken die helpen om samen met doelgroepen interventies vorm te geven. Het team zet dit met succes in bij bijvoorbeeld mbo-studenten Zorg en welzijn. Samen met de studenten is eerst gekeken wat ze motiveert om in beweging te komen. Deze doelgroep vond het belangrijk om samen te kunnen sporten, in een veilige omgeving en zonder competitie-element. Ook wilden ze graag op een laag niveau kunnen beginnen.

Velibor pleit er ook voor om ‘herstelbehoefte’ als vast thema te laten terugkeren in gesprekken die leidinggevenden hebben met werknemers. “Je kunt dan laten zien welke mogelijkheden er zijn bij de HAN, en je werknemer daarin faciliteren. Nu gebeurt dit vaak pas als een medewerker klachten heeft, of uitvalt. En dan ben je eigenlijk te laat.
Zo'n onderwerp aankaarten is best even laveren”, erkent Velibor. “In eerste instantie kunnen werknemers denken: waar bemoei je je mee? Ik maak zelf wel uit wat ik in mijn vrije tijd doe. Maar, wat is je ‘vrije tijd'? Zeker met het thuiswerken loopt dat steeds meer in elkaar over.” Velibor en zijn team helpen leidinggevenden om die gesprekken met medewerkers te voeren.

Een laatste tip van mij: stel eens een wandeloverleg voor in plaats van bij te praten in een saai hokje. Op een of andere manier blijft de inhoud van je gesprek dan ook beter hangen. En het levert alle deelnemers voldoende stappen op, in ieder geval voor die dag.

Van een serie mindfulness-bijeenkomsten tot health checks, en van verlofregelingen tot diverse sporten met korting: de HAN heeft diverse interventies in petto voor medewerkers die gaan voor een gezonde leefstijl (let op: hiervoor heb je een HAN-account nodig).

HAN redactie