Voilà: de buurtconciërge

Dat doet hij met maaltijden en medicijnen voor kwetsbare bewoners in de buurt. Ze maken een praatje, verwisselen een lamp én houden handig een oogje in het zeil.

Het concept Buur&Zo heeft sinds de start een flinke vlucht genomen. Het ‘wijkservicecentrum van de toekomst’ startte 3 jaar geleden als Living lab in buurtcentrum De Fontein in Deventer. Living lab is een groots opgezette samenwerking tussen onder meer de HAN, Saxion, TNO, gemeente en provincie, zorginstellingen en leveranciersEen experiment, maar één met succes. Het project is actief in 3 wijken, partners in welzijn, zorg en bedrijfsleven zijn aangesloten voor samenwerking en de kaarten lijken gunstig te liggen voor snelle groei.

Dat moet Wencke Eijkelkamp, manager innovatie van Carinova, goed doen. Carinova is een grote zorgaanbieder in Overijssel en initiatiefnemer van Buur&Zo. Waarom eigenlijk? “Wij werden geconfronteerd met de zorglogistiek en sociale opgaven van de toekomst. Het overheidsbeleid verandert. Mensen moeten langer thuis blijven wonen, er worden minder verpleeghuizen bijgebouwd. We zijn geen klassieke verzorgingsstaat meer. Ook willen mensen zelf langer thuis blijven wonen. Daarnaast zien we dat steeds meer ouderen eenzaam zijn en niet altijd de mogelijkheid hebben thuis alles zelf te regelen. Zo bedachten wij in 2018 Buur&Zo, en het hele concept van de buurtconciërge.”

Mooi. Dan zit je als zorginstelling alleen wel plotseling met een logistieke opgave in je maag. Daar spraken we eerder al over met Dennis Moeke, onderzoeksleider bij Buur&Zo en lector voor het lectoraat Logistiek en Allianties bij de HAN. Maar ook Wencke wil daar nog wat over kwijt. “Het is schakelen als zorginstelling als je ineens alles moet regelen dat het verzorgingshuis deed: hulpmiddelen, maaltijden, medicatie. Daarom zijn buurtconciërges essentieel voor Buur&Zo. Ze leveren niet plat spullen af: ze zijn ook een veilig gezicht in de wijk, maken een praatje, verwisselen een vuilniszak en checken misschien even de kastjes op medicatie. Dat koppelen ze terug aan het buurtcentrum of het sociale wijkteam van de gemeente.”

De buurtconciërge heeft ook een belangrijke signaleringsrol. Hoe bedenk je zo’n idee? “We spreken veel met verpleegkundigen en huishoudelijke hulpen: hulptroepen die vaak maar heel kort bij mensen zijn. Tegelijk hoorden we van huisartsen dat eenzame mensen vaak op spreekuur kwamen. Gewoon om een praatje te maken. Toen dachten wij: hoe kan het dat er zoveel instellingen zijn op zorg- en welzijnsgebied, maar er ook zoveel eenzaamheid is? Daarna was het een kwestie van initiatieven aan elkaar verbinden. Vertrouwde gezichten die spullen kunnen bezorgen én zorgen dat mensen juiste hulp kunnen krijgen. En voilà: de buurtconciërge.”

Zo’n buurtconciërge moet nogal wat ballen in de lucht houden. Je bent een goede buur, een sociaal werker en een spin in het web. Lastig zeker om aan goeie kandidaten te komen? “Nee hoor”, lacht Wencke. “Op een vacature komen tientallen reacties, meestal van mensen uit de zorg die niet zo tegen de klok willen werken. Het gaat dan ook heel goed met Buur&Zo. We zitten in 3 wijken, hebben 4 buurtconciërges en die rijden allemaal in een elektrische auto. Je proeft enorm veel enthousiasme: vrijwel iedereen vindt het een goed idee. De cliënten voelen zich fijn bij het contact, welzijnsinstellingen en leveranciers melden zich enthousiast aan. Het project groeit waar je bijstaat.”

In Wencke’s enthousiaste relaas schuurt één dingetje: het woordje ‘vrijwel’. Wie is er niet enthousiast? “De resultaten vanuit de cliënten zijn alleen maar positief. Alleen de financiering is nog een uitdaging. Buur&Zo heeft voordeel voor alle partijen: ook de maatschappij. Het vergroot de leefbaarheid in wijken en vermindert dure (zorg)kosten. Vanuit de zorg wordt een deel van de kosten gedekt, de leveranciers betalen voor het aflevermoment en een deel valt binnen het gemeentelijk domein. Wij doen feitelijk werk wat onder dat gemeentelijk domein valt. Die businesscase rond krijgen, dat is een lastige.  Overheden willen vaak graag eerst bewijs zien, voordat ze investeren. Dat heeft tijd nodig.”

Kan het dan niet zonder geld van de gemeente? “Nee, en dat zou ook niet moeten. We hebben nu een bestuur opgericht, dat losstaat van alle organisaties. Dat bestuur heeft contact met de wethouders van de gemeente. De kosten mogen niet hoger zijn dan dat wat er binnenkomt, anders moet het op een andere manier. Uitdagingen horen ook een beetje bij innovaties. We zijn ook met andere gemeentes in gesprek: Buur&Zo kan in heel Nederland is onze droom. We zijn breed aan het kijken in de provincie, die ondersteunt het traject inhoudelijk en financieel. Belangrijk, want als Buur&Zo in heel het land zit zal het hele proces van langer thuis blijven wonen soepeler verlopen. Dan hoeft niemand die hulpbehoevend is meer eenzaam te zijn.”