HAN en TenneT gaan door met bijzonder lectoraat Reliable Power Supply

Rob Ross werkt sinds 2015 twee dagen in de week op de hogeschool aan onderzoek en onderwijs, dat bijdraagt aan de betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet. Een thema waar hij overigens fulltime mee bezig is. De dagen waarop hij niet actief is op de HAN, werkt hij als professor Performance of High Voltage Energy Systems op de TU Delft en als Strateeg R&D voor Asset Management bij hoogspanningsnetbeheerder TenneT.

TenneT en de HAN investeren samen in de onderzoeksgroep Reliable Power Supply. En dat blijven ze de komende jaren doen. Op 11 juni tekenden TenneT en de HAN een nieuwe samenwerkingsovereenkomst, voor een verlenging van het bijzonder lectoraat. Om het energienet in de toekomst zo betrouwbaar te houden als het nu is, is gezamenlijk onderzoek en onderwijs noodzakelijk.

Toen Ross aan zijn functie begon, wilde hij de HAN op de kaart zetten als hogeschool nummer één op het gebied van elektriciteitsvraagstukken. ‘In Arnhem, wat de hoofdstad van de elektriciteit is, moet de hogeschool met kop en schouders uitsteken boven de rest. Als mensen de elektrotechniek in willen, en het idee hebben om de elektrische sector in te gaan, dan moet de HAN de natuurlijke keus zijn.’

Om dat voor elkaar te krijgen, is de afgelopen vier jaar veel werk verzet. Het bijzonder lectoraat Reliable Power Supply speelt een grote rol in een aantal onderzoeksprojecten, dat te maken heeft met hoogspanningsnetbeheer. ‘Er wordt hier écht expertise opgebouwd’, zegt Ross. ‘We hebben bijvoorbeeld een project dat FIND-GO heet, dat gaat over assetmanagement. Dus over hoe je een net moet beheren. De HAN is hier penvoerder van.’

Informatie die voortkomt uit onderzoek vloeit door naar het onderwijs van de hogeschool. ‘In het onderwijs zetten we grote stappen. Er is intussen een groep ontstaan die een duidelijke focus heeft op de elektriciteitsvoorziening en de vraagstukken die daar ontstaan’, aldus Ross. ‘Ik geef nu ook een serie colleges op het gebied van assetmanagement. Die vallen binnen de mastermodule Smart Power Supply van de Master Engineering Systems.’

Om te zorgen dat kennis over hoogspanningsvraagstukken bij verschillende doelgroepen terechtkomt, werkt het lectoraat van Ross aan nieuwe onderwijsprogramma’s. ‘We gaan verder onderzoeken op welke manier de HAN onderwijs kan bieden aan mensen, ook nadat ze zijn afgestudeerd en in de sector werkzaam zijn’, aldus De Bes. ‘We zaten recent gezamenlijk met een aannemersbedrijf aan tafel, dat interesse heeft in het onderwijs over hoogspanningstechniek op de HAN.’

TenneT draagt niet voor niets bij aan onderwijs, door middel van Reliable Power Supply. Een motivatie om in het lectoraat te investeren, is een tekort aan beschikbare ingenieurs. ‘Er zijn veel mensen nodig in de elektriciteitssector. Er loopt talent genoeg rond in Nederland, dus die match proberen we te bevorderen door studenten te inspireren. Dat doen we door projecten, onderzoeks-, groei- en leermogelijkheden aan te bieden. Invulling geven aan die Human Capital Agenda is een belangrijk speerpunt voor TenneT’, zegt De Bes.

De vraag naar technici - in de volle breedte van de energiesector - zal alleen maar toenemen, verwacht hij. ‘Sectoren en systemen worden, naast andere oplossingen, geëlektrificeerd. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de industriële sector Chemie, Offshore Wind of Mobiliteit: daar neemt die groei toe.’ En daar moet op ingespeeld worden. ‘Dan ga je kijken wat een hogeschool aanbiedt op het gebied van hoogspanningstechniek. Met de inspanningen van Rob in het lectoraat bouwen we mee aan die component van het opleidingsaanbod.’

Studenten leren dankzij het lectoraat over vraagstukken die in de praktijk spelen. ‘Normaal is het lastig voor een instelling, of het nou een technische universiteit is of een hbo, om erachter te komen wat er nou precies speelt in die bedrijven. En waar die zich nou echt mee bezig houden’, zegt Ross. ‘Dus je hebt mensen nodig die in zo’n instelling rondlopen, die weten wat de huidige praktijk is en wat de huidige problemen zijn.’

Dankzij de relatie met TenneT hebben studenten van de HAN betere toegang tot reallife technologie. ‘Als je als school separaat werkt, en je gaat met duurzame energie aan de slag, dan gebeurt alles zo’n beetje op 5 volt en 220 volt. Maar als je naar de elektriciteitssector kijkt, bijvoorbeeld naar netbeheerder Alliander, dan heb je het over 10 kilovolt. [..] Dan hebben we het nog over middenspanning. Hoogspanning gaat tot 400 kilovolt.’

Werken met hoogspanning is een andere tak van sport dan werken met laagspanningsniveaus. ‘Je moet bedenken dat iets wat je nieuw koopt in twee jaar totaal verouderd kan zijn, omdat het niet goed gekozen is. Die beleving, dat soort competenties, moet erbij komen. Dat elektrische componenten ook kunnen slijten.’ Robuustheid speelt een belangrijke rol, wanneer het gaat om het elektriciteitsnet. ‘Het moet gewoon een levensader voor de maatschappij kunnen zijn.’

Er zijn overigens meer dan twee partijen nodig om die levensader robuust en betrouwbaar te houden. De Bes benadrukt het belang van docentonderzoekers die in grote kennisnetwerken opereren, zoals stichting CIGRE en Dutch Power. ‘Zo krijg je gemakkelijker toegang tot kennisontwikkeling en kennisdeling. Dat zorgt voor een breder zicht op de energiemarkt en de thema’s die daar spelen. En geïnspireerde docenten zorgen weer voor enthousiaste studenten, die bijdragen aan de leveringszekerheid van vandaag en morgen. Alsmede het vooruitbrengen van de energietransitie.’