Gemeente Arnhem onderzoekt andere aanpak gezondheidsverschillen

Voor Erik Hendriks, adviseur onderzoek & statistiek gemeente Arnhem, was het RVS-essay ‘Gezondheidsverschillen voorbij’ de aanleiding om te kijken of de aanpak in gezondheidsverschillen anders kan. En beter. De publicatie stelt: 

• Ongelijkheid in wonen, inkomen, gezondheid, arbeid, onderwijs neemt toe; 25% van de bevolking zit klem; 
• Individuele aanpak, bijvoorbeeld het verbeteren van de leefstijl, werkt niet; 
• Collectieve aanpak is nodig!

Hendriks wil bijdragen aan de zoektocht naar interventies om de leefomgeving te verbeteren, ongelijkheid in onderwijs en scholing aan te pakken en bestaanszekerheid van bewoners te vergroten. Alleen, het verkleinen van gezondheidsverschillen is zo complex. De vraag is dus waar te beginnen?    

Samen met John Wijnbergen, wijkmanager team leefomgeving gemeente Arnhem, nodigde hij enkele mensen uit om hier samen over in gesprek te gaan. Onder hen wijkmanagers van de wijken Noord-Oost en Noord-West evenals enkele professionals uit de wijk. Vragen waarbij stil werd gestaan waren ‘Wat kunnen we zelf doen?’ en ‘Welke kennis kan ons helpen om de aanpak in deze kwetsbare wijken effectiever te maken?’. Hendriks riep hierbij de hulp van de Arnhemse GGD (Angela Vos), Wageningen University & Research (Lenneke Vaandrager) en HAN (Miranda Laurant) in.

Een sprekend voorbeeld uit het essay komt naar voren. Het gaat over een van de grootste historische doorbraken in het welzijn van de bevolking: de aanleg van riolering. Deze ‘collectieve aanpak in de leefomgeving van burgers’ viel niet onder medische zorg maar leverde grote winst op voor de volksgezondheid (voor arme én rijke burgers!). De zoektocht naar ‘de nieuwe riolering’ moet integraal, systemisch en inclusief zijn, daar zijn alle sprekers het over eens.

Het uitproberen van een nieuwe aanpak vraagt om lef en ruimte om buiten kaders te denken en te werken. Ook vraagt het een lange adem. “Niet elk nieuw project heeft het gewenste effect”, verzucht een van de wijkmanagers. Toch lijkt de samenwerking tussen professionals uit het veld en studenten en onderzoekers van onderwijsinstellingen nodig om tot nieuwe interventies te komen. “Laat je blikveld verruimen door de inbreng van studenten”, moedigt Hendriks de wijkmanagers aan. “Een flexibele en lerende houding is belangrijk om samen ooit op een ‘nieuwe riolering’ uit te komen”.

Lees het essay Gezondheidsverschillen voorbij (oktober 2020) om meer inzicht te krijgen in de complexe ongelijkheid van gezondheidsverschillen. Daarin stelt de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS) dat beleid in Nederland te eenzijdig focust op het individu. Daardoor zal de sociaaleconomische ongelijkheid niet afnemen. ‘In werkelijkheid is achterliggende ongelijkheid veel complexer en overstijgt deze vaak de individuele mogelijkheden om die te beïnvloeden’.